Van tijd tot tijd duiken in de media berichten op over het aantal communicatiemedewerkers bij de rijksoverheid. De portee daarvan is meestal dat het er veel te veel zijn en dat zij uitsluitend bezig zijn met het bedrijven van PR voor de bewindspersonen en met het tegenwerken van journalisten.
Onlangs is dagblad Trouw aan het tellen geslagen. Het komt uit op 936. Dat aantal komt overigens overeen met het staatje van communicatie-fte’s dat de rijksoverheid zelf publiceert. Trouw (23 mei 2023) spreekt van een ‘Haags leger van communicatiemedewerkers’ en het gaat vooral in op uitbundige Twitter- en Instagraminspanningen. Zo wordt de indruk gewekt dat communicatiemedewerkers in rotten van vier de hele dag niets anders doen dan mooi weer spelen.
Villamedia spreekt net als Trouw van een (groeiend) leger van voorlichters in Den Haag (8 november 2021). Deze website over journalistiek heeft het in dit verband uitsluitend over de relatie tussen voorlichters en journalisten, over tegenwerking met Wob-verzoeken, over vertragingstechnieken en invloed op journalistieke documentaires.
Dienstverlening
Het heeft iets aanmatigends om te denken dat voorlichters en communicatiemedewerkers er vooral voor journalisten zijn. Het is namelijk een misvatting dat die bijna duizend communicatiemedewerkers bij de rijksoverheid uitsluitend bezig zijn met PR voor ministers en staatssecretarissen en het om de tuin leiden van journalisten. Het merendeel is zelfs helemaal niet bezig met journalisten. Die hebben heel ambachtelijk hun handen vol aan communicatie als dienstverlening, met rechttoe rechtaan informatievoorziening voor burgers en bedrijven.
Ja, er is bij elk ministerie wel een soort hofhouding voor de bewindspersonen. Die moet hen communicatief ondersteunen en hun prestaties in de publiciteit brengen. Of hen op gezette tijden juist ‘uit de wind houden’. Dat journalisten daar veel oog voor hebben zal wel met nieuwswaarde hebben te maken. Die zit nu eenmaal meer in snode plannen in het hoofd van een minister, in ruzie tussen kabinetsleden, in politieke nederlagen en in persoonlijke misstappen dan in goed geschreven informatieve webpagina’s over schoolvakanties en rijbewijzen of in het accuraat en adequaat telefonisch beantwoorden van een vraag van een ondernemer.
Uitlegbaarheid
Want de meeste communicatiemedewerkers doen hun best om wetten en maatregelen zo duidelijk mogelijk uit te leggen, op websites, in bijeenkomsten, in nieuwsbrieven en in telefoongesprekken. Dat dat niet altijd lukt, ligt minder aan hen dan aan de niet zelden gebrekkige uitlegbaarheid van beleidsstukken die de politiek produceert.
Sinds kort ben ik -als vrijwilliger- werkzaam als parttime verslaggever bij een lokale omroep. Bij dat werk kom ik geregeld in contact met voorlichters en communicatiemedewerkers. De meesten zijn hard werkende mensen die heel gewoon -maar hoe nuttig!- informatie aandragen en antwoord geven op vragen zodat ik een goed gedocumenteerd artikel kan schrijven.
[25-05-2023]