I am standing in a mini-van, a lady pulls my bag out of my hands and puts it on her lap. My first reaction is resistance, but I see all the seated passengers holding bags to lighten the burden of the ones standing. If someone did this in Amsterdam, they would have been punched on the nose. This is how gentle Armenia is.

Posters in the streets of Yerevan show the numbers 1915–2015 and ‘I remember, I demand’. The year 1915 is anchored so deep in the hearts of the Armenians. They demand recognition and they have many reasons to do so. This is how bitter Armenia can be.

While at night people are holding conversations in the restaurants with live music around the Opera House, a demonstration takes place in front of government buildings on Bagryaman Street, practically around the corner. A huge crowd is protesting against the enormous increase of electricity rates. Sweet and bitter on one night, 500 meters apart.

Lovers Park

On Bagryaman Street, there is the so-called Lovers Park. The park has WIFI! Lovers sitting on the same bench can exchange messages of affection on their smartphones. Unfortunately, some of them will be separated soon by destiny.

According to a rough estimate, three million Armenians live in Armenia, seven million in the diaspora. One million of those live in Los Angeles, nicknamed Los Armenios. Especially, the men work abroad. Armenians are famous for their ability to integrate. No one should be surprised at an Armenian fish shop owner in The Nederlands loudly advertizing “Hollandse nieuwe”, the most Dutch herring dish.

Aznavour’s brother

I get into a taxi and look into the face of the spitting image of Charles Aznavour. “Are you Aznavour’s brother”, I ask and the friendly driver smiles. In a souvenir shop I suggest to the owner selling Aznavour’s busts. He likes the idea and pulls a bottle of vodka from a cupboard. We propose toasts to peace and love and women, we sit and drink, exchange facts and opinions, and establish an eternal friendship. Eternal until he says it’s time to go home. All things must pass, how sweet they may be.

Urban nomad

I am not much of a warrior or a hermit on mountain trips, I am more of an urban nomad and a paladin. Caucaseastan.com invited me to Armenia to give advice on behalf of PUM Netherlands Senior Experts (www.pum.nl). In my free time, I walk the streets of Yerevan and that is an amazing cultural adventure for me.

I am also an epicurean, eating juicy apricots bought from an elderly lady on the market. There are no sweeter apricots in the world than the Armenian ones in June! I eat loads of them until my Armenian colleague says: “open them before you put them into your mouth, there may be worms inside.” I open the next apricot. And good heavens, it has worms. I must have eaten several apricots with worms and did not even notice that they tasted bitter.

Published on caucaseastan.com, 2015, June 24

Wat ik miste tijdens corona was schrijven in het café. De horeca was gesloten, zodat ik niet met een notitieblok een advies of een artikel in de grondverf kon zetten in de omhelzende ambiance van babbelende mensen en klinkende glazen. Gelukkig kan het weer.

Als iemand de charme daarvan kende, dan was het Ernest Hemingway wel. Hij was een echte caféschrijver, in ieder geval toen hij in Parijs woonde in de jaren 1921-1926. In ‘A moveable feast’ schrijft hij daarover: “It was a pleasant café, warm and clean and friendly, and I ordered a café au lait and I took out a notebook from the pocket of the coat and a pencil and started to write.”

Het café was niet alleen zijn werkplaats, maar ook liet hij zich door het wisselend decor inspireren. “I was writing about up in Michigan and since it was a wild, cold, blowing day it was that sort of day in the story. A girl came in the cafe and sat by herself at a table near the window … I wished I could put her in the story.”

Oesters

En toen vroeg hij de kelner om “a dozen portugaises and a half-carafe of the dry white wine they had there.” Portugaises zijn oesters, maar hier ook een bruggetje naar Portugal en het Lissabon van Fernando Pessoa, iemand die cafés frequenteerde en er gedichten schreef. Hij leefde van 1888 tot 1935. Op het beroemde portret van Fernando Pessoa van José de Almada Negreiros zit hij zwijgend aan een tafeltje met een sigaret, een leeg vel en een pen, wachtend op ideeën, lijkt het, of op een drankje.

Het is heel fijn om als consultant of journalist onderweg te zijn, neer te strijken in een café en te werken aan een tekst. Of dat nu in Middelburg is of in Sneek. Maar in grote steden in het buitenland, zoals Kiev of Lima of Astrachan of Algiers, is dat nog aantrekkelijker. Je voelt je opgenomen in een landen overstijgend verband terwijl een licht, dromerig roesje zich van je meester maakt en je de wereld met mildheid aanschouwt.

Zintuigen

Als je later herleest wat je hebt opgeschreven, herinner je je gek genoeg nog waar het was dat je dat schreef. Ook herinner je je gezichten van andere cafébezoekers die met een knikje groetten, een tijdje in je blikveld zaten en dan plotseling bleken te zijn verdwenen. Dat afscheid deed dan een beetje pijn. Had je maar een praatje met ze aangeknoopt. Of misschien was het juist goed dat je dat niet hebt gedaan om teleurstelling te voorkomen.

De indrukken danken hun kracht aan de combinatie van zintuigen die erbij te pas komen. Je zag de mensen en het interieur van het café, je hoorde zachte muziek en het onverstaanbare geroezemoes, je rook koffie en bier en soms een vleug sigarettenrook, je proefde de wijn en een kruidig hapje, en in je hand voelde je de pen die de zinnen aan elkaar reeg.

[23-3-2021]

In de zaal met 30 Indonesische ondernemers op Java viel hij op door zijn leergierigheid. Hij wilde alles weten over hoe je een product in de markt zet, hoe je het verpakt, hoe je het promoot en hoe je het eventueel exporteert. Binnen het gezelschap werd hij al gauw Mister Tea genoemd. Al zes jaar was hij producent en leverancier van thee.

Na afloop van mijn presentatie spraken we een tijdstip af voor individuele coaching. Het werd een intensieve middag met gesprekken over hoe Westeuropese consumenten hechten aan gezondheid, eerlijke productie en duurzaamheid. Ik mocht komen kijken bij zijn bedrijf. Een typisch voorbeeld van home industry, maar wel: indrukwekkende home industry. En schoon. De werkplaats annex fabriek stond letterlijk achter zijn huis.

Zijn vijf medewerkers waren druk met sorteren en verpakken en achter een computer zat iemand te werken aan de website van het bedrijf. Mister Tea toonde mij zijn certificaten aan de muur en vroeg wat ik vond van de verpakkingen met de verschillende theesoorten. Na afloop zwaaiden hij, Mister Tea, en zijn hele gezin mij uit. Twee dagen later mailde hij me al ontwerpen van verpakkingen in de lijn die ik had gesuggereerd, met een idee erbij voor de promotie.

Rasondernemer
Het enthousiasme van deze rasondernemer was ontroerend. Van zulke mensen moeten ze het hebben in dat deel van Indonesië. Hij is bestuurslid van een ondernemersvereniging die zich tot taak stelt om jonge mannen en vrouwen werkgelegenheid te bieden door hen te helpen bij het ondernemerschap. Hij was er lid van geworden omdat hij zijn zorgen en problemen wilde delen. Deze vereniging is op weg om zich tot een stabiele en toekomstgerichte organisatie te ontwikkelen, verankerd in een veel groter ledenbestand dan nu dat voor een realistische contributie uitstekende dienstverlening krijgt in de vorm van training, voorlichting en bedrijfstakpromotie. Mister Tea werkt daaraan mee en gaat daarvan ook profiteren.

[28-07-2023]

Ik kwam mijn gele boekje tegen met mijn coronavaccinaties. Daarin staan ook de vijf vaccinaties tegen hondsdolheid die ik tijdens en na mijn reis naar Guatemala had gekregen.

Ik adviseerde er een mediabedrijf dat kranten en nieuwssites runde. Tijdens mijn verblijf werd de directeur gekidnapt en buiten Guatemala City volledig uitgeschud. Gelukkig werd hij niet vermoord.

Op een zaterdagnamiddag bezocht ik Panajacel aan het Meer van Atitlán. Het was er druk en in het straatgewoel raakte een kleine hond bekneld. Die beet mij in mijn been. In Guatemala waren veel zwerfhonden en er kwam rabiës voor. Het is niet gezegd dat deze hond hondsdol was, maar rabiës is een tijdbom, je kunt er in hevige agonie aan sterven. Dus voor de zekerheid op zoek naar een arts.

Hydrophobia
Er volgde een taxirit langs doktersposten, ziekenhuizen, medische centra, klinieken. Nergens een arts te bekennen die hiermee iets kon aanvangen en de wond kon behandelen.
Ik kon in Guatemala City terecht maar daar mocht ik van het bedrijf pas de volgende morgen heen. Mijn collega’s vonden het te gevaarlijk om mij als blanke buitenlander ‘s avonds of in de nacht in een taxi door de bergen te laten reizen.
Ik doodde de tijd in een boekwinkel, waar ik bladerde in een boek van Gabriel Garcia Marquez. Ironisch genoeg stuitte ik op een verhaal over hydrophobia. Hydrophobia is angst voor water. Het is een van de symptomen van rabiës. Dat was weinig opbeurend en ik hield nauwlettend in de gaten of ik bang werd van water in een fles of in een plas…

Pistool
Vroeg in de ochtend werd ik opgehaald. Behalve een chauffeur zat in de auto een potige man met een pistool die mij tijdens de rit door de bergen moest beschermen tegen bandieten. Het is de enige keer in mijn leven dat ik een bodyguard heb gehad.
In Guatemala City kreeg ik drie prikken, bij terugkeer in Nederland nog eens twee. Daarmee was de kous af, gelukkig.
Het feit dat ik geen geschikte behandeling had kunnen vinden in Panajacel was nog onderwerp in een interview van het mediabedrijf met de Guatemalteekse president. Hij maakte zich er als een echte politicus van af met de mededeling dat momenteel ijverig wordt gewerkt aan de verbetering van de gezondheidszorg op het platteland.

[12-06-2021]

De Leidse beeldhouwer Jeroen Spijker is een kunstenaar in hart en nieren die ondernemerschap gebruikt om kunstenaar te zijn en te blijven. Onderdeel van ondernemerschap is communiceren over wat je doet. Ik mocht daarom meedenken over de presentatie van Spijkers mini-standbeeld van de schilder Rembrandt, dat kleiner is dan een derde van de dikte van een mensenhaar.

Ter gelegenheid van Leiden European City of Science 2022 vervaardigde Jeroen Spijker samen met natuurkundigen van de Universiteit Leiden een polymeer beeldje van Rembrandt. Het is slechts 28 micrometer hoog en het werd gemaakt met een 3D-printer. Het is volgens Spijker het kleinste kunstwerk ter wereld.

Lakenhal
In 2022 stelde Museum De Lakenhal in Leiden het standbeeldje voor een paar weken op in de zaal waar schilderijen van Rembrandt hangen. Het is fascinerend om een poosje in dezelfde ruimte te verkeren met de mini-Rembrandt van nu én met “De brillenverkoper” van Rembrandt uit 1623/24. Een toevallige pikante combinatie, want zelfs een bril helpt je niet om het beeldje waar te nemen. Een documentaire op een computer in de zaal deed dat gelukkig wel.

Als basis diende een bronzen beeld van Rembrandt dat Spijker eerder maakte. Dit beeld werd digitaal gescand door het, eveneens in Leiden gevestigde, Rijksmuseum van Oudheden. Vervolgens werd het zo klein mogelijk geprint met een 3D-printer.

Signatuur
Jeroen Spijker: ,,Ik wilde een beeld realiseren dat ik nog kon accepteren als een kunstwerk met mijn signatuur. Het is nu herkenbaar als menselijke figuur met een hoed in de ene hand en een schildersdoek in de andere. Nog kleiner zou te veel vervormingen opleveren.”

Na meerdere pogingen lukte het om het beeld tot 28 micrometer te verkleinen. Een micrometer is een duizendste deel van een millimeter. In het lab is het met een speciale elektronenmicroscoop te zien als het is bedekt met een flinterdun laagje platina dat het licht reflecteert.

Gekaapt
Amsterdammers willen het niet weten maar Rembrandt is in Leiden geboren en opgegroeid. Hij zag er letterlijk het licht, in 1606. Zijn werk wordt opgedeeld in een Leidse periode (1625-1631) en een Amsterdamse (vanaf 1631). Volgens verstokte Leidenaren heeft Amsterdam Rembrandt “gekaapt”.

De beeldvorming onderging een correctie door de fantastische tentoonstelling in 2019 en 2020 in de Leidse Lakenhal over de jonge Rembrandt. Dit ter gelegenheid van zijn 350e sterfdag in 1669.

[17-07-2022]

Het is een wazige afbeelding, gefotografeerd door glas heen. Ze hing aan de wand in de wachtruimte van een televisiezender in Ulaanbaatar, hoofdstad van Mongolië. Deze foto is het gedeelte waarop zowel Stalin als Poetin te zien zijn in één groot verband met Einstein en koningin Elisabeth.

Kijk eens goed naar de houding van Vladimir Poetin. Die is interessant. Gewoonlijk zie je Poetin als hij met strak gezicht een toespraak houdt of een wat wiebelend macho-loopje doet, klaar om op elk moment zijn pistool te trekken. Soms zit hij met ontbloot bovenlijf op een paard of is hij aan het vissen.

Zelfingenomen
Rond Oekraïne zijn er spanning en grimmigheid in zijn optreden geslopen, maar hier is hij ontspannen met een tevreden lachje. Hij zit erbij alsof hij op een klassenfeestje is en hij heeft de zelfingenomen houding van iemand die over zijn klasgenoten denkt: “Mijn beurt komt nog wel.” Hoe dat eruit zou zien, kon niemand voor 2022 bevroeden.

[25-06-2023]

Op een markt op Bali staat een bord met een aanbeveling aan toeristen: Eat, Drink, Relax & Be Happy. Een designstudio op Bali probeert voor dat relaxen de juiste ambiance te verzorgen met accessoires voor resorts, hotels, restaurants, villa’s en spa’s. Het zonnige Indonesische eiland, feitelijk Eén Groot Happy Hour voor toeristen, staat daar vol mee.

“Our hotel room accessories, lighting products, bathroom amenities and soft furnishing make various ambiances by light reflection, beauty, perfume, shape, texture and color”, zegt de eigenaresse en hoofddesigner. In de showroom, waar zij een hotelkamer heeft nagemaakt, demonstreert zij wat licht en geur kunnen doen. Veel objecten zijn geïnspireerd op de natuur, zoals de lichtjeshouders in de vorm van een tulp of een anemoon. In de hoeken staan een lamp die op een paddenstoel lijkt en een lamp die een menselijke omarming verbeeldt. Er liggen ook kussens die zij heeft ontworpen.

Artistiek
Veelal gaat het dus om gewone gebruiksvoorwerpen, zoals een kaarsenhouder of een zeepdispenser of een vaasje of een lamp. De producten van deze designstudio hebben echter ook een artistieke kant en helpen de sfeer te creëren waardoor gasten zich (nog beter dan) thuis voelen. Daarbij moet het kleine bedrijf bij zijn marketing wel in ogenschouw nemen dat het meestal te maken heeft met internationaal, niet-Balinees resortmanagement, dat perfect Engels eist en dat overtuigd moet worden van een stijl die bij Bali past. Het helpt in ieder geval dat het Indonesische eiland een goede reputatie heeft op het gebied van kunstzinnige ambachtelijkheid.

Het bedrijf draaide als een tierelier. Het moest groeien en zocht management- en marketingadvies. Een mooie klus om de tanden in te zetten voor een expert die van mooie dingen houdt maar ook weet dat de schoorsteen moet roken. Er werden nieuwe designers aangenomen om meer werk aan te kunnen. Goed ook voor de werkgelegenheid, maar intussen een grote verandering voor de eigenaresse. Tot dan toe ontwierp en produceerde zij voornamelijk zelf, iets waar ze zichtbaar van genoot achter haar werktafel. Ze maakte liever een vaas dan dat ze het budget doornam. Nu moest ze gaan wennen aan de rol van manager: de prijs van groei.

 
[17-06-2023]

Plotseling sta ik oog in oog met een man met een baard in de zwarte kledij van een geestelijke met in zijn hand een kralenketting. Hij noemt zich een kluizenaar en zegt dat hij Grieks-orthodox is geworden en zijn leven wijdt aan God.

Zijn kleine hutje, in Neerijnen in de Betuwe, staat onder een kweepeer. Ernaast staat een tafel met iconen. Voordat hij daar zijn intrek had genomen, woonde hij in een fietsenstalling. Wat een verhaal. Als vanzelf raken wij in gesprek over geloof, de rooms-katholieke kerk, het protestantisme, de Griekse orthodoxie, de Russische orthodoxie. Indrukwekkend is de kleurige liturgie van de orthodoxe kerken, zoals ik die zag op Kos en Cyprus, in Georgië en Rusland.

Theater

We bespreken de vraag of de kerkelijke liturgie een religieuze boodschap ondersteunt. Hij meent van wel. Ik citeer Gerard Reve, die rooms-katholiek werd en de liturgie theater noemde. Hij nam zelfs het woord poppenkast in de mond. Volgens Reve is het niet dankzij maar ondanks dat theater dat de boodschap van de rooms-katholieke kerk krachtig overkomt.

Theater. Poppenkast. Bij deze woorden schitteren de ogen van de kluizenaar: “Tot 1989 stond ik op het toneel en was ik poppenspeler. Maar in dat jaar stopte ik daarmee en werd ik ‘acteur van God’.”

Baard

Toen ik mij in de jaren tachtig beroepsmatig bezighield met Holland-promotie, brachten wij een selectie van de rijke Nederlandse kunst en cultuur naar onder meer Hongarije, Duitsland, de Verenigde Staten en Canada. Tentoonstellingen, concerten, optredens. Daar was ook dikwijls een jeugdige poppenspeler bij. Maar die had geen baard.

“Nee, toen had ik nog geen baard”, zegt Jozef van den Berg en glimlacht.

[31-10-2020]

Bij elk bericht over Oekraïne komt de herinnering boven aan de Oekraïense stad waar ik meehielp de gemeentelijke dienstverlening te verbeteren. Als er ergens een vriendelijke en vredige stad in Oekraïne was, dan was het wel Novograd-Volinski. En als er ergens gastvrije mensen waren, dan waren het wel de inwoners van deze gemeente in het noorden van Oekraïne.

Oekraïne: een land met tientallen miljoenen inwoners, met een zeer bewogen historie en een zeer bewogen heden. Na Rusland het grootste land van Europa en de ‘graanschuur’ van de voormalige Sovjet-Unie. Vaak een buffer tussen Oost en West genoemd, maar nu wel overduidelijk met het gezicht naar Europa gekeerd.

Centrum

Novograd-Volinski, met 55.000 inwoners, was niet al te groot. Toen ik na aankomst bij mijn eerste bezoek een wandelingetje maakte en op een plein vroeg waar het centrum was, werd mij met enige verbazing gezegd: “je bent al in het centrum!”

Links een klein warenhuis, rechts een café, daar een bioscoop. Op de achtergrond een klein fort. Er was een museum gewijd aan de dichteres Lesja Ukrainka, die in 1871 in Novograd-Volinski werd geboren. Er was ook een beeld van haar.

Markt

Inwoners van de stad werkten in de machinebouw, de vleesverwerking, de kledingindustrie, de bierbrouwerij, de broodfabriek, het ziekenhuis en in het onderwijs. Er was ook een regionale markt. Boeren kwamen er met paard en wagen heen. Die wagens waren bedoeld voor twee paarden, maar er liep meestal maar één paard voor.

Op de markt verbaasde ik me over de hoeveelheden gist die werden aangeboden. Die mensen moeten wel veel brood bakken, dacht ik. Naïef. De gist werd vooral gebruikt voor de huisvlijt van het zelf stoken van wodka. Daar waren ze fanatiek in. Een ambtenaar van de gemeente vertelde mij zelfs over het bestaan van een reiskoffertje met een distillatie-installatie voor het stoken van wodka. En een chauffeur vertrouwde mij toe dat hij elke dag een halve fles wodka dronk omdat deze drank geneeskracht zou hebben.

Notabelen

De Nederlandse adviseur die dit schrijft, uitgezonden door VNG International, werd met de grootste egards ontvangen. Er was een welkomstdiner door de burgemeester. Ik mocht in- en uitlopen bij de gemeentesecretaris op het stadhuis, dat wegens de kleur van de muren het Witte Huis werd genoemd. Ook bij de wethouders stond de deur open.

Er was een feestelijke avond in een “banja” (sauna) waar ik wodka kreeg met “salo” (varkensvet) en mijn bloedcirculatie werd bevorderd door een afranseling met berkentwijgen. Behalve Oekraïens spraken al mijn counterparts allemaal uitstekend Russisch, een erfenis uit het Sovjetverleden.

Sociale problemen

Daarbij besefte ik wel dat ik mij in de kring van plaatselijke notabelen bevond. Want niet alles was rozengeur en maneschijn. Er was veel armoede, er liepen bedelaars op straat, veel huizen waren niet best. Van de lantarenpalen brandden er ’s avonds maar enkele.

Veel burgers hadden hulp van de overheid nodig. Dat werd de eerste dagen wel duidelijk. De gemeentelijke dienstverlening moest nodig worden gestroomlijnd en doeltreffend gemaakt. Mijn taak: daar een bijdrage aan leveren.

Het probleem was overigens niet dat ambtenaren en burgemeester en wethouders onbereikbaar waren. Die waren juist goed bereikbaar, té goed. Inwoners konden zo het stadhuis binnenlopen en op deuren kloppen en vaak werd er ad hoc een oplossing gevonden. Het gebeurde echter niet gestructureerd en beleidsafdelingen werden te veel van hun werk gehouden.

Eerste en tweede lijn

In de dienstverlening van de gemeente moest er een duidelijke scheiding komen tussen de eerste en de tweede lijn. Samen met de gemeentefunctionarissen ging ik aan de slag. Er kwam een fysiek loket in de hal van het stadhuis met passende bemensing. We bepaalden welke diensten daar konden worden verleend en we maakten een begin met het op papier zetten van informatie over onderwerpen als pensioenen en werk zoeken. Er kwamen protocollen en een handige rolverdeling tussen het loket als eerste lijn en de afdelingen van de gemeente als tweede lijn voor ingewikkeldere kwesties. Een prachtklus. Bij de opening van het loket noemde de burgemeester het een “venster op Europa”.

Tsjernobyl

In buurgemeenten hielpen andere Nederlandse experts met het opzetten van de dienstverlening: in Baranivka, Korosten en Berdisjev. Net als Novohrad-Volinski lagen die plaatsen ook in het district Zjitomir. “Mijn” gemeente lag ca 250 kilometer van de plek waar de kerncentrale van Tsjernobyl in 1986 ontplofte. Omdat deze ramp zo dichtbij had plaatsgehad, werd er geregeld over gesproken.

Maar er was ook feest: een festival op de “Dag van de stad”. Muziek, zang en dans, een optocht, een braderie, eten en drinken. En gasten uit de rest van Oekraïne, uit Wit-Rusland en … uit Nederland. Laten wij hopen dat In Oekraine de vrede gauw terugkeert en er weer feest mag worden gevierd.

[04-06-2023]

Een man schaft een nieuwe auto aan en vraagt wanneer die wordt geleverd. “Over tien jaar”, luidt het antwoord van de verkoper. “In de middag?”, vraagt de klant. “Wat maakt dat nou uit?” Tien jaar is nog zo ver weg”, antwoordt de verkoper. Zegt de klant: “Ik moet het weten want in de ochtend komt de loodgieter.”

Deze grap uit de socialistische Sovjet-Unie vertelde president Ronald Reagan met smaak. Hij zei erbij dat hij de grap niet ter sprake bracht in de buurt van Michail Gorbatsjov, de in 2022 overleden laatste president van de Sovjet-Unie.

We moesten erg lachen. Want in het kapitalisme kan dat niet gebeuren. Toch? Maar langzaamaan begint het lachen ons wel te vergaan. Moeten wachten op diensten en goederen wordt normaal.

En dan niet alleen wachten tot de al dan niet echt drukke medewerkers van de klantenservice na 50 minuten eindelijk je telefoontje beantwoorden of wachten in de rij op Schiphol. Of samen met 50 andere weggebruikers wachten voor een brug die opgehaald wordt voor een plezierboot. Maar probeer maar eens een aannemer te vinden die op korte termijn een verbouwing kan doen of een monteur die zonnepanelen kan installeren.

Personeelsgebrek

Er zijn problemen bij de levering van materialen en onderdelen door een aangetrokken vraag na corona en gebrek aan gas voor de productie, logistieke netwerken die zo vanzelfsprekend leken raken uit balans, er is een tekort aan woningen in ons nu al overbevolkte land, er is personeelsgebrek in de zorg, er is ook gebrek aan personeel in het bedrijfsleven.

Het wachten sluipt langzaam ons leven binnen. Wij worden via de radio al dagelijks getrakteerd op mededelingen over hoe lang automobilisten in files moeten wachten. Tegenwoordig horen wij ook de dagkoersen van het aantal asielzoekers dat in Ter Apel buiten slaapt en wacht op een dak boven het hoofd.

Dagelijks

Mogen wij dan ook alsjeblieft op dagelijkse basis vernemen hoeveel mensen wachten op een cruciale operatie en hoeveel Nederlandse huishoudens met smart wachten op een huurwoning?

Laten wij hopen dat het niet erger wordt, zoals in de socialistische arbeidersparadijzen van voor het neerhalen van de Muur door Reagan en Gorbatsjov. Door schaarste aan van alles en nog wat stonden er toen dikwijls lange rijen voor winkels. Mensen hadden permanent een boodschappentasje bij zich voor het geval ze een rij voor een winkel zagen die een schaars of waardevol artikel aanbood.

[31-08-2022]