“Ik kijk alleen nog naar kerstfilms” zei een Française in een reportage over de politieke crisis in Frankrijk en over de angst voor een ineenstorting van de Franse economie. Ze kon niet meer tegen al het slechte nieuws.

In Noord-Macedonië sprak ik ooit een huisvader die gefrustreerd was door de politieke chaos in zijn land en die vertelde dat bij hem thuis alleen Kids TV aanstond.

Nieuwsafhakers
Momenteel zijn er ook in Nederland veel nieuwsafhakers. Die kijken niet meer naar het journaal, en vooral ook niet naar talkshows waarin BN’ers mogen meebabbelen over onderwerpen waar ze geen verstand van hebben. Ik hoorde een discjockey verklaren dat de Nederlandstalige muziek in de lift zit omdat die de nostalgie van de Hollander voedt en troost biedt bij al de ellende die over hem wordt uitgestort.

Israëlische gijzelaars, Gaza, Libanon, Iran, Oekraïne, Syrië, China en Taiwan, massa-immigratie, de plannen van Donald Trump — het is te veel. Daarnaast levert het kabinet niet wat de coalitiepartijen voor de verkiezingen op hoge toon in het vooruitzicht hebben gesteld.

Interne emigratie
Na de bezetting door het Warschaupact in 1968 verdwenen veel Tsjechen naar het buitenland. Dat werd emigreren genoemd maar het was eigenlijk vluchten voor repressie. Niet iedereen had de mogelijkheid om te vluchten en niet iedereen wilde dat. Maar velen namen wel mentaal afstand van de werkelijkheid. Op hun weekendhuisjes en in hun moestuintjes hielden ze zich niet bezig met de politiek maar met boontjes, aardbeien en bloemen. ‘Interne emigratie’ heette dat.

(Foto: Pixabay)

Toen ik mij als communicatieadviseur bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat ging inwerken op het dossier luchtvaart, kwam ik te spreken met een ambtenaar die voor een grote kast met ordners zat. Op een van de orders zat een etiket met daarop ‘Vogelcommissie’. In mijn naïviteit dacht ik dat de luchtvaart oog had voor de kwetsbare positie van vogels en natuur.  

Het bleek echter te gaan om het voorkomen van zogenoemde ‘birdstrikes’, het fenomeen dat vogels -meestal ganzen- de motor van een vliegtuig binnenvliegen en een gevaarlijke situatie voor de passagiers veroorzaken. Botsingen met vogels, zoals het eufemistisch heet, kunnen tot grote ongelukken leiden. Zo vloog een vliegtuig in 2009 in de buurt van Manhattan door een vlucht vogels. Beide motoren vielen uit, waardoor het vliegtuig een noodlanding moest maken.

Spectaculair
Passagiers meldden dat ze een sterke brandstofgeur roken. De luchtverkeersleiding opperde om een glijvlucht naar de dichtstbij gelegen luchthaven te maken, maar de piloot concludeerde dat geen enkel vliegveld veilig te bereiken was. Op gecontroleerde -en spectaculaire- wijze liet hij het vliegtuig op het water van de Hudson landen.

Schipholgans
De weerbaarheid van vliegtuigmotoren wordt getest doordat ze er karkassen van vogels in schieten. Verder wordt er van alles aan gedaan om ganzen uit de buurt van de start- en landingsbanen weg te houden. Een andere maatregel is het afmaken van deze dieren. Dit bracht een slimme ondernemer in IJmuiden -in 2012-  op het idee om kroketten van Schipholgans aan te bieden. Hij vond het zonde dat de ongewenste dieren nooit op de menukaart stonden.

Sint-Maarten
In Tsjechië is dat anders. Het is daar traditie dat restaurants rond Sint-Maarten (11 november) uitgebreid Sint-Maarten-gans serveren, meestal met jonge wijn die voor de gelegenheid ook Sint-Maarten-wijn wordt genoemd.

Het object op de foto stelt overigens geen gans, maar het vliegende paard Pegasus voor. Het is een werk van de vindingrijke kunstenaar David Cerny en het staat op het vliegveld van Praag.

De wereld zou er een stuk beter voorstaan als landen en mensen zouden samenwerken zoals Buurman en Buurman. Dat zijn een beetje onhandige klussers, maar ze helpen elkaar naar beste vermogen. Het zijn positief ingestelde doorzetters, ze zijn inventief en hebben een door beiden gedragen oplossing voor elk probleem.  

Het parket bij een van de buurmannen is beschadigd en dat ziet er afschuwelijk uit. Ze gaan er net zo lang met een slijpmachine overheen tot het hele parket weg is. Oplossing: ze tekenen het parket op het beton.

Badkuip
Op de muren van de badkamer plakken ze nieuwe tegels over de oude, maar die nieuwe bevallen niet. Ze plakken er gewoon nog een laag tegels overheen waardoor de badkuip niet meer tussen de muren past. Daar zagen ze dan een stuk vanaf. Hoewel een daardoor veroorzaakte lekkage nog moet worden verholpen, zijn ze blij met het (suboptimale) resultaat. Maar voor hen kan het resultaat niet beter zijn!

Tsjechisch
De televisieserie Buurman en Buurman is populair in Nederland, niet alleen bij kinderen maar ook bij meekijkende ouders en grootouders die terugverlangen naar wat zij aanzien voor de gezellige en overzichtelijke wereld van hun jeugd. Het is een Tsjechische serie, die in de traditie staat van het voortreffelijke poppentheater en de hoogwaardige animatiefilmproductie in dat land.

Ajetooooo
In de Tsjechische versie, die ‘Pat a Mat’ heet, wordt niet gesproken. In Nederland is er wel gesproken tekst toegevoegd. De uitsmijter, als een klus is geklaard en de buurmannen elkaar ter feestelijke afsluiting een hand geven, is telkens: ‘Ajetooooo’. Dat is afgeleid van het Tsjechische ‘A je to’, het equivalent van ‘En klaar is Kees’.

Burendag
Op de vierde zaterdag van september wordt Burendag gevierd, een initiatief van Douwe Egberts en het Oranje Fonds. Het is een dag waarop de buurt gezellig samenkomt en mensen iets goeds doen voor elkaar. Laatst was er weer een Burendag. Ter gelegenheid daarvan verschenen de konterfeitsels van Buurman en Buurman op affiches.

Brotherhood
Burendag kan een oefening zijn in schijnheiligheid in de trant van de Amerikaanse National Brotherhood Week. “It’s National Everyone-smile-at-one-another-hood Week”, zong de satiricus Tom Lehrer. “It’s only for a week, so have no fear, be grateful that it doesn’t last all year.”

Maar dat is wel heel cynisch. Meestal is Burendag een bevestiging van de goede betrekkingen in een wijk of een buurtje. Met vrijwilligers die hebben vergaderd over een passende uitbeelding van de geest van Burendag op de poster en logischerwijs bij Buurman en Buurman zijn uitgekomen.

Wat hebben de schrijver Gerard Reve en de voetballer Johan Cruijff gemeen? Wel, ze hebben allebei in Betondorp gewoond, de Amsterdamse wijk die dit jaar honderd jaar bestaat. Rogier Schravendeel heeft ter gelegenheid van dit jubileum een interessant boekje geschreven.

Voor de bewoning van Betondorp koos de Amsterdamse woningdienst alleen geschoolde arbeiders en ambtenaren. “Al te armen en a-socialen werden bewust geweerd. Dit in verband met nare ervaringen in Amsterdam-West, waar minder degelijke arbeiders de nieuwe woningen binnen korte tijd geruïneerd hadden”, zo valt te lezen in ‘Een geschiedenis van 100 jaar Betondorp’.

De avonden
Zo kwam ook het gezin van de actieve communist Gerard van het Reve er terecht. Hij bracht beroemde zonen voort: Karel, die in Leiden hoogleraar Slavistiek werd, en Gerard junior, die een beroemd schrijver werd. In Betondorp is er een eetcafé dat naar zijn debuutroman ‘De avonden’ is genoemd. Het gezin woonde tussen 1924 en 1938 in verschillende huizen in de Ploegstraat. Gerard vond de wijk beklemmend en zei er later over: “Laat elke hoop varen, gij die hier opgroeit”.

Revolutie
Het moet op zich een rustige wijk zijn geweest. Toch was er ook ophef. De socialistische bewoners meenden in Betondorp met hun huisje met een voor- en een achtertuintje hun kalme heilstaat binnen het kapitalistische systeem te hebben gevonden. De communistische bewoners echter gingen -althans in de jaren twintig en dertig- nog steeds uit van de komst van een revolutie in Sovjetstijl. Dat leidde tot onderlinge vijandigheid.

Betonrot
En er was ook ander gedoe, zoals de betonrot die in de huizen toesloeg en de daaropvolgende renovaties. De benaming van de wijk heeft uiteindelijk alles te maken met het bouwmateriaal dat in ruime mate werd toegepast. Een andere ingrijpende gebeurtenis was de overval op het postagentschap op zaterdag 9 mei 1959. De kas was goed gevuld wegens de uitbetaling van de AOW. Eigenaar Hendrik Nukoop wilde het geld niet afgeven aan de vier overvallers en werd neergeschoten.

In de jaren zestig en zeventig moet het in Betondorp somberheid troef zijn geweest, met een heleboel mopperende bejaarde bewoners. Een lichtpuntje was de van de grond komende carrière van voetbaltalent Johan Cruijff die Betondorp kleur gaf.  

Willeke van Ammelrooy
‘Een geschiedenis van 100 jaar Betondorp’ bevat een lijst met andere bekende Nederlanders die er voor korte of langere tijd woonden. Een greep: actrice Willeke van Ammelrooy, fotograaf Ed van der Elsken, de schrijvers Jan Mens en Nescio, de dichter Simon Vinkenoog en Carol Voges, de illustrator van Godfried Bomans’ strip over Pa Pinkelman en Tante Pollewop.

‘Een geschiedenis van 100 jaar Betondorp’ van Rogier Schravendeel is voor vijf euro te koop bij de Linnaeus Boekhandel in Amsterdam.

Bij de foto (van het Nationaal Archief): Johan Cruijff overhandigt op 16 december 1983 de sleutel aan de familie Heeremans voor de eerste gerenoveerde woning in Betondorp. Rechts naast hem huisvestingswethouder Jan Schaefer (‘in gelul kun je niet wonen’).

In het hoedenatelier annex hoedenmuseum in Cuenca in Ecuador spreken ze liever niet over de ´Panama hat´ als ze de typische witten strooien hoeden laten zien. Het is de frustratie van Ecuador dat het Midden-Amerikaanse land Panama met de eer is gaan strijken. Een stil gevecht om een al verloren reputatie.

Het komt door de Amerikaanse president Theodore Roosevelt (1858 – 1919). Hij droeg zo’n hoed toen hij gefotografeerd werd bij de aanleg van het Panama-kanaal. Hij kon ook al op zijn conto schrijven dat teddyberen naar hem zijn genoemd.

“Het is een hoed die zich goed door blanke én zwarte dandy´s laat dragen bij een pak van wit linnen”, zegt de verkoopster. In Cuenca zelf is de dracht ook heel gebruikelijk onder inheemse vrouwen. Of ze nou een kind of een zak meel op hun rug dragen, de hoed blijft op. Ze gaan overigens maar schoorvoetend akkoord met een foto van hun hoed en de fantastische kleuren van de rest van hun kleding.

Stro
De hoed wordt gemaakt van het stro van een speciale palm. Panama-hoeden produceren is een serieuze bedrijfstak in Ecuador waar ook jonge vrouwen en mannen brood in zien. In elke winkelstraat is er wel een atelier.