Vele jaren geleden vlak voor Kerstmis liepen collega Fred Gijbels en ik met een samowar door de besneeuwde en ijskoude Litouwse hoofdstad Vilnius. Louter uit balorigheid had Fred die waterkoker-met-kraantje voor 110 dollar van een straatverkoper gekocht.
“Daar sta ik met een gigantische ketel ter grootte van een driejarige peuter middenin het centrum van Vilnius”, schreef Fred op zijn website. “We nemen hem als een kind tussen ons in en gaan verder op stap, de kroeg in, niet gehinderd door de ketel. Terug in het hotel wordt me duidelijk gemaakt dat je voor de uitvoer een exportvergunning nodig hebt.”
Raad van Europa
Dat was nog wel een dingetje maar we waren in Vilnius om de Litouwse regering te adviseren over de inrichting van de overheidsvoorlichting, in opdracht van de Raad van Europa. Door het contact met ambtenaren kwamen we er gauw achter hoe je die exportvergunning te pakken kon krijgen. Het was een heel gedoe, maar het lukte.
Medepassagier
Op zondagmorgen om zes uur op het vliegveld werd de ketel door de douane geaccepteerd voor uitvoer. Het cabinepersoneel had er geen probleem mee dat de ketel als medepassagier op een stoel meeging, zonder bijbetaling. De Nederlandse douane maakt geen bezwaar tegen de invoer.
Kwibus
De herinnering aan de samowar van Fred Gijbels kwam boven toen ik deze maand hoorde dat Fred, die in Krakau woonde, was overleden. Hij was over de tachtig. Zijn zoon Daan schreef op Facebook: “Ouwe, je was een rare kwibus maar je hield zo veel van mij en ik van jou. Ik ga je onvoorwaardelijke liefde zo ontzettend missen.”
Rare kwibus, zou ik niet zo gauw zeggen, maar het was wel een heel bijzondere man. Hij dwong respect af met zijn verhalen. Ik snapte ze soms niet helemaal, maar zijn adviezen gingen erin als Gods Woord in een ouderling en deden hun werk bij politici en ambtenaren in Litouwen. Door zijn bravoure en door mijn Russisch zaten wij binnen de kortste keren bij de premier aan tafel.
Henk
We spraken dus al gauw met de hoogste baas en dat past bij het motto dat je als adviseur bij voorkeur met de orgeldraaier moet praten en niet met de aap. Dat is een uitspraak van een andere voortreffelijke en ontzettend aardige communicatiecollega: Henk Lichtenveldt. Ook hij overleed dit jaar.
Hij was mijn hoofdredacteur toen ik op de buitenlandredactie van het ANP werkte als verslaggever en eindredacteur. Later werkte ik bij het PR-bureau dat hij opgericht had met Ed van Dantzig. Door het verlies van deze collega’s werd 2024 een droevig jaar, maar de herinneringen blijven.